Klawiatura

Klawiatura fortepianowa składa się z ciągu białych i czarnych klawiszy. Podczas gdy białe klawisze występują jeden obok drugiego jednym ciągiem, czarne są poukładane w grupach po dwa i po trzy. Dźwięki wyższe wydobywamy kierując się w prawą stronę klawiatury a niższe – w lewą. Aby zacząć grać na instrumencie klawiszowym należy nauczyć się znajdować odpowiednie klawisze. Wystarczy do tego kombinacja dwóch informacji. Po pierwsze należy zapamiętać wierszyk: „C,D,E,F,G,A,H,C” a po drugie skojarzyć go z informacją, że „C” oznacza biały klawisz znajdujący się przed grupą dwóch czarnych.

Licząc od tego właśnie „C” nazywamy kolejne białe klawisze zgodnie z wierszykiem. Cały układ białych klawiszy od „C” do „H” wraz z grupą dwóch i grupą trzech czarnych powtarza się na klawiaturze kilkakrotnie. Jeśli chodzi o nazwy czarnych klawiszy to poznasz je przy okazji nauki o funkcji krzyżyków, bemoli i kasowników.

Instrumenty klawiszowe

W tym miejscu przedstawiam rodzaje instrumentów klawiszowych wraz z krótkim opisem. Nie zamierzam konkurować z Wikipedią, w której znajdziesz dużo szersze opisy. Chcę jedynie przybliżyć Ci ten temat – sądzę, że warto wiedzieć czym różni się np. syntezator od samplera.

Keyboard – (z języka angielskiego: key – klawisz, board – pokład czyli dosłownie „pokład z klawiszami”) – to po prostu ogólna nazwa elektronicznych instrumentów klawiszowych. Przyjęło się jednak stosować to określenie do instrumentów z automatycznym akompaniamentem. W przypadku tego typu instrumentów można również spotkać się z nazwą aranżer – dotyczy ona bardziej zaawansowanych keyboardów pozwalających na tworzenie ciekawszych, bardziej skomplikowanych aranżacji utworów.

Syntezator – to instrument, którego cechą charakterystyczną jest możliwość generowania (syntezowania) brzmień. Mówiąc najprościej jest to urządzenie elektroniczne, które tworzy brzmienia.

Sampler – to instrument, który w przeciwieństwie do syntezatora nie tworzy brzmień lecz je odtwarza korzystając z zapisanych w pamięci próbek (ang. samlpes). Naciśnięcie klawisza powoduje „odtworzenie” określonej nuty przy pomocy określonego brzmienia. Jako ciekawostkę przytoczę fakt, że w pierwszych samplerach próbki dźwięków przechowywane były na taśmach magnetycznych lub w celuloidowych dyskach.

Klawiatura sterująca – (można też spotkać się z nazwą „kontroler MIDI”) – jest to klawiatura, której zadaniem jest sterowanie elektronicznymi instrumentami muzycznymi. To urządzenie, które samo nie gra! Taka klawiatura musi zostać podłączona poprzez system MIDI do syntezatora, samplera lub modułu brzmieniowego.

Moduł brzmieniowy – to syntezator lub sampler bez klawiatury. No cóż… taki instrument, na którym nie da się zagrać dopóki nie podłączy się go poprzez system MIDI do jakiegoś kontrolera jak klawiatura sterująca czy gitara.

Sekwenser – to coś co w dzisiejszych czasach zastępuje kompozytorom papier nutowy i ołówek. Jest to urządzenie lub program komputerowy, w którym zapisywane są wszystkie informacje o utworze muzycznym – wysokość nut, wartości rytmiczne, tempo, metrum, dynamika itd.

Fortepian – instrument muzyczny klawiszowy, strunowy i można jeszcze dodać: młoteczkowy. Źródłem dźwięku są struny rozpięte na stalowej ramie pobudzane do drgań przez młoteczki uruchamiane naciskaniem klawiszy. Dźwięk wzmacniany jest przez płytę, w której umocowane są struny i pudło rezonansowe, którym jest obudowa instrumentu. Bardzo ważną cechą fortepianu odróżniającą go od poprzedników (klawesynu i klawikordu) jest to, że natężenie dźwięku może być różnicowane pod względem dynamicznym. Stąd wzięła się jego nazwa (forte – głośno, piano – cicho).

Klawikord – jest najstarszym instrumentem klawiszowym. Został wynaleziony w XIV w. Źródłem dźwięku są struny pobudzane do drgań przez tangenty (listewki), które naciskają i dzielą struny po przyciśnięciu klawiszy.

Klawesyn – jest instrumentem strunowym, szarpanym. Dźwięk wydobywany jest za pomocą piórek, które nie uderzają lecz szarpią struny.

Czelesta – to klawiszowy instrument perkusyjny. Dźwięk jest wydobywany przez uruchamiane naciskaniem klawiszy młoteczki uderzające w metalowe sztabki.

Pianola – to mechaniczny instrument muzyczny. W pewnym sensie to protoplasta sekwensera. Jest to fortepian połączony z mechanizmem uruchamiającym klawisze zgodnie z sekwencją zapisaną na taśmie perforowanej.

Jak kupić instrument

Wybór instrumentu zależy w dużym stopniu od zasobów finansowych gdyż ilość dostępnych modeli jak też rozpiętość cen są bardzo duże. Jeśli stać Cię na Steinway’a (to taki Rolls Royce wśród fortepianów) to oczywiście powinieneś go kupić ale na taki wydatek stać niewielu. Niestety instrumenty muzyczne są drogie. Fortepian z górnej półki może kosztować nawet 500-600 tysięcy złotych. Zejdźmy więc na ziemię. Do rozpoczęcia przygody z grą na instrumencie klawiszowym wystarczy „zwykłe” używane pianino, które można kupić za 2-5 tysięcy złotych. Jeśli postanowisz kupić prawdziwe pianino radzę poprosić o radę stroiciela, który fachowo oceni stan techniczny instrumentu. Twoją rolą będzie tylko ocena wizualna oraz brzmienia gdyż te parametry to już kwestia gustu. 

W przypadku kupna pianina cyfrowego podstawowym parametrem jest rodzaj i jakość klawiatury. Musi ona mieć odpowiednią długość oraz właściwie zachowywać się pod palcami pianisty. Instrument powinien mieć pełnowymiarową „ważoną” klawiaturę zawierającą 88 klawiszy z mechanizmem symulującym mechanizm młoteczkowy prawdziwego fortepianu. Pianino cyfrowe można kupić już za 1500 złotych. W obu przypadkach przy wyborze instrumentu warto też skorzystać z pomocy doświadczonego pianisty – tylko ktoś kto ma za sobą tysiące godzin gry na różnych klawiaturach jest w stanie należycie je ocenić.

Dlaczego warto kupić prawdziwe pianino:

  • Nic nie zastąpi prawdziwego mechanizmu młoteczkowego i strun
  • Nic nie zastąpi pięknego niepowtarzalnego brzmienia pianina.

Dlaczego warto kupić pianino cyfrowe:

  • Mniejsza cena za niezłej jakości klawiaturę
  • Brak konieczności strojenia
  • Mniejszy rozmiar, mniejsza waga
  • Możliwość skorzystania z ogromnych możliwości jakie daje system MIDI.